1 ธันวาคม วันดำรงราชานุภาพ

“วันดำรงราชานุภาพ” ตรงกับวันที่ 1 ธันวาคม ของทุกปี กำหนดขึ้นเพื่อระลึกถึงสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งเป็นพระราชโอรสองค์ที่ 57 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาชุ่ม ทั้งนี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเป็นผู้ช่วยคนสำคัญของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงมีบทบาทในการพัฒนาประเทศให้เจริญก้าวหน้า ทรงพัฒนางานด้านการปกครอง การศึกษา งานด้านสาธารณสุข ทรงริเริ่มก่อตั้งกระทรวงมหาดไทย และทรงเป็นองค์ปฐมเสนาบดี ก่อตั้งโรงพยาบาลในถิ่นทุรกันดาร ก่อตั้งโอสถศาลา หรือสถานีอนามัยในปัจจุบัน นอกจากนี้ พระองค์ยังทรงก่อตั้งกรมพยาบาล ซึ่งต่อมาเปลี่ยนเป็นกระทรวงสาธารณสุข ทรงเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งกรมศิลปากร ราชบัณฑิตยสภา พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และหอสมุดพระนคร

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงมีบทบาทสำคัญยิ่งในการก่อตั้งและปฏิรูปการจัดระเบียบการปกครองภายในประเทศ และการบริหารราชการของกระทรวงมหาดไทย นอกจากนี้ ยังทรงพระปรีชาสามารถและชำนาญงานด้านประวัติศาสตร์ พระองค์จึงทรงเป็นคนไทยพระองค์แรกที่ได้รับการยกย่องจากองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก เมื่อปี พ.ศ. 2505 และทรงได้รับการถวายพระนามว่า “พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย” จึงมีการกำหนดให้วันคล้ายวันสิ้นพระชนม์ของพระองค์ (1 ธันวาคม พ.ศ. 2486) เป็น “วันดำรงราชานุภาพ” สืบมา